در این مقاله میخواهیم تفاوت روکشها و تأثیر PFM و All-Ceramic بر تجمع پلاک دندان بررسی کنیم. یکی از بیماريهایی که از دیرباز گریبان گیر بشر بوده و او را آزار میداده بیماريهای مربوط به انساج پریودنشیوم است. از نظر بالینی پلاك دندانی به عنوان یک ماده زرد رنگ متمایل به خاکستري قابل انعطاف و داراي ساختار مشخص تعریف میشود که اتصال قوي به سطوح سخت داخل دهانی از جمله رستوریشنهاي متحرك و ثابت دارد. تجمع پلاك در پروتز ثابت دندان میتواند حیات دندان را با مخاطره مواجه نماید و اهمیت این موضوع از آن جا مشخص میشود که شیوع پلاك میکروبی بسیار بالا و در همه گروههاي سنی و طبقات اجتماعی و اقتصادي وجود دارد.
فاکتورهاي زیادي همچون نوع تغذیه و رعایت بهداشت، مورفولوژي دندان و محل ختم تراش، کانتور روکشها و کانتور دندان همچنین نوع مواد در رستوریشن باعث تغییر رفتار بیومکانیکال دندان و در نتیجه تأثیر آنها در تجمع پلاك میشود. اگر تمام فاکتورهاي بالا را ندانیم و یا برخی را نادیده بگیریم طبعاً موجب تجمع میکرو ارگانیسمها و تشکیل پلاك میکروبی و به دنبال آن تحلیل لثه و تخریب پریودنشیوم و پوسیدگی مارجین شده و به تبع آن حساس شدن دندانها و احساس لقی کراون را داریم، در برخی موارد بیماري پریودنتال نیز اضافه میشود که در بیماريهاي قلبی عروقی و پوکی استخوان آرتریت روماتوئید نقش دارد.
کاهش پلاك به طور معمول در بالا و پایین مارجین لثه میتواند فاکتور اصلی در جلوگیري از بیماريهاي پریودنتال و پوسیدگی باشد. هر سطح ناصافی تجمع پلاكهاي دندانی را افزایش میدهد. بنابراین میزان تشکیل پلاك در رستوریشنهاي ثابت در درجه اول اهمیت قرار دارد. به نظر نمیرسد که ماده دندانی وجود داشته باشد که در مقابل تشکیل پلاك مقاومت داشته باشد. امروزه یکی از رستوریشنهایی که استفاده میشود رستوریشنهاي فلزي سرامیکی میباشد که قدرت و دقت ریختگی فلزي را با زیبایی پرسلن ترکیب میکنند. در یک همه پرسی که در سال 1986 از 80 دندانپزشک انجام شد، مشخص شد که 70% آنها از کراونهای فلزي- سرامیکی جهت بازسازي دندانهاي خلفی بیماران استفاده میکنند. همچنین در سالهاي اخیر تقاضا براي کراونهایی که طبیعی به نظر میرسند افزایش یافته است چون مواد سرامیکی داراي درجه بالایی از زیبایی هستند.
تحقیقات بسیار زیادی در سالهای اخیر بر روس بیماران مختلفی انجام شده است که نتیجه آن به صورت خلاصه بدین صورت است که دندانپزشکها و تکنسینهای دندانی طول و فرم کراونهای دندانی که براي محافظت از لثه لازم است را کمتر مورد توجه قرار میدهند و توجه بیشتر براي تامین نیازهاي زیبایی بیمار است.
جاگزینی دندانهای از دست رفته یا بخشی از یک دندان که به علل مختلف از بین رفته از دیرباز مشکل جوامع بشری بوده است که امروزه با استفاده از انواع ترمیمهای ریختگی سرامیکی و فلزي، یا سرامیکی به تنهایی، قابل جایگزینی است اما انجام موفق چنین درمانی مستلزم رعایت مجموعه اي از اصول و روشهاي درمانی است و هدف نهایی دندانپزشک باید انجام ترمیم مناسب بدون صدمه رساندن به انساج پریودنتال سالم باشد.
از آن جایی که بهداشت یکی از مهمترین شرایط براي یک رستوریشن مناسب و جذب نظر مثبت بیماران است. استفاده از متریالی که باعث کاهش تجمع پلاك شود می تواند به عنوان درمان مهمی براي جلوگیري از بیماريهای پریودنتال باشد. در این مقاله با مطالعه تحقیقات دندانپزشکان مختلف به بررسی تاثیر روکش های PFM و All-Ceramic بر تجمع پلاک دندان پرداختهایم.
این مطالعه که با هدف مقایسه تغییرات بیولوژیکی شاخص جینجیوال و شاخصهای پریودنتال بعد از روکش شدن دندانها به صورت PFM و All-Ceramic انجام گرفت، نتایج نشان داد که شاخص لثهای در اطراف دندانهای کراون شده با PFM بیشتر از دندانهای بدون کراون میباشد و این اختلاف معنیدار بود. شاخص پلاك در اطراف کراونها به شکل معنی داري کمتر از دندان کراون نشده بود و نیز مقایسه شاخصهاي پریودنتال نشان داد که شاخص لثهای در اطراف دندانهای کراون شده با All-Ceramic بیشتر از دندانهای بدون کراون و اختلاف معنی دار بود. شاخص پلاك در اطراف کراونها به شکل معنی داري کمتر از دندانهای کراون نشده بود. اما در نهایت شاخص لثهای در اطراف دندانهای کراون شده با PFM بیشتر از دندانهای کراون شده با All-Ceramic بود و اختلاف معنی دار بود. شاخص پلاك در اطراف کراون All-Ceramic به شکل معنی داری کمتر از دندان کراون شده PFM بود.
همچنین تجمع جرم در اطراف دندانهای داراي پروتز به شکل معنی داري کمتر از دندانهای طبیعی بوده ولی تخریب بافتهای پریودنتال به شکل معنی داري بیشتر بود. علت افزایش MGI علیرغم کمتر بودن PI در دندانهای داراي کراون را میتوان به عاملی مثل وجود ناراحتی پریودنتالی قبلی و بیتوجهی به درمان آن قبل از شروع درمان ترمیمی، آسیب به انساج پریودنتال در مراحل ساخت پروتز، صدمه به پهنای بیولوژیک، عدم رعایت اصول صحیح ساختاری پروتز ثابت و مراجعه نکردن بیمار در دوران نگهداري نسبت داد. ضمن این که در بررسی حاضر فقط تجمع پلاك بالای لثهای سنجیده شد در صورتی که عامل اصلی تخریب انساج پریودنتال و التهاب، پلاك زیر لثهای است.
نتایج این تحقیق بیانگر این موضوع است که سرامیک به آسانی تمیز میشود و گیر کمتری براي پلاك دارد و افزایش سطح آن در روکشها میزان گیر پلاك را کاهش میدهد. همچنین سطوح فلزي و زبر بیشترین تجمع باکتریایی را در محیط آزمایشگاه نشان دادند. این مورد نیز با شواهد کلینیکال به دست آمده توسط ما یکی بود و سطوح لینگوال کراون به دلیل وجود کلار فلزي بالاترین میزان پلاك را داشت ولی به طور میانگین به دلیل سایر سطوح پوشیده شده با سرامیک این میزان نسبت به دندان بدون کراون کمتر بود. همچنین در تحقیقات بافت لثهای افزایش چشمگیری را از نظر التهاب براي MGI نشان داد. روکش هاي IPS Empress سلامت لثهای کمتری نسبت به دندانهای بدون روکش دارند.
به طور کلی از نتایج حاصل از این مطالعه میتوان چنین استنتاج کرد که وجود کراون PFM روي دندانها صرف نظر از سایر عوامل مرتبط با کیفیت آن به نحو معنی داري در مقایسه با کراون Ceramic در بروز تظاهرات التهابی در لثه مؤثر است.
منبع: مقاله تأثیر PFM و All-Ceramic بر تجمع پلاک دندان دکتر جلالیان و دوستان چاپ شده در مجله دندانپزشکی